अपठित गद्यआकलन इयत्ता दहावी मराठी प्रश्न उत्तरे | 10th std marathi Question Answers

अपठित गद्यआकलन स्वाध्याय प्रश्न उत्तरे 

 पान नं : ६४ वरील प्रश्न उत्तरे 

·       उतारा वाचून दिलेल्या कृती करा.

 

(अ) तक्ता पूर्ण करा.

 

उत्तर :

जंगलाचा स्वभाव	माणसाचा स्वभाव
(१) मोकळाढाकळा.	(१) मनात अढी धरतो. तेढ बाळगतो.
(२) सर्व कृती मनसोक्तपणे व सहजपणे करते.	(२) मनात सतत संकोच, संशय असतो.

 

जंगलाने सर्वांचे स्वागत केले-दिलखुलास, मनमोकळे. जंगलाचा स्वभावच असा मोकळाढाकळा असतो. अढी धरावी, तेढ बाळगावी यासाठीसुद्धाएखादाकोपरालागतो. जंगलालाअसा कोपरा नसतो. माणसं आणित्यांची घरं यांनाकोपरे असतात म्हणून ती जंगलाइतकी मुक्त, मोकळी नसतात. जंगल मनमोकळे असते. सहजसुंदर असते. ऊन पावसाशी ते लपंडाव खेळते. थंडीवाऱ्याशी गप्पामारते. फुलताना, खेळताना, डुलताना, हसतानाते मनापासून सगळे काही करते. एप्रिलचा हामहिना, उन्हाळ्याचे दिवस, भामरागडच्या जंगलाची वेश बदलण्याची वेळ, तर त्या जंगलाने अंगाखांद्यावरची पर्णभूषणे ढाळलेली दिसली. त्यातही संकोच नाही, की संशयनाही. त्यामुळे जमीन दिसू नये इतकाहातभर खाली वाळलेल्या पानांचा सुदूर सडा. राखाडी, पिंगट रंगाचा. वाराहलकेच त्यात शिरायचा तेव्हा सळसळ आवाज व्हायचा. नागमोडी पाऊलवाटेने जेव्हापावले त्यावर पडायची तेव्हात्यातून चर्रचर्रआवाज उठायचा. जणू जंगल बोलते आहे असे वाटते. जंगल कुजबुजते आहे असे भासते. वेळूच्या घनदाट बनात वाराघुमतो तेव्हातो गाणे होऊनच घुमत घुमत बाहेर पडतो. पानं, फांद्या, फुलं सर्वांनीच जंगल हसते, गाते आणि डुलते. पावसाच्या सरी झेलते. सचैल न्हाते. भिजत चिंब होऊन जाते.

-राजा मंगळवेढेकर.

 

(आ) चौकटी पूर्ण करा.

उत्तर: 

1. लपंडाव खेळणे.

2.  गप्पा मारणे,कुजबुजणे.

3. खेळणे, डुलणे.

4.  हसणे, गाणे.

प्र. (इ) खालील कृती करा.

 

(१) खालील शब्दांची जात ओळखा.

 

(i) जंगल

उत्तर: नाम

 

(ii) नागमोडी

उत्तर: विशेषण

 

 

(२) सूचनेप्रमाणे सोडवा.

(i) जंगल मनमोकळे असते. (काळ ओळखा.)

उत्तर: रिती वर्तमान काळ

 

(ii) सहसंबंध लिहा.

कोपरे

कोपरे : पाने : पान

 

 

·        स्वमत.

जंगलाचा मनमोकळा स्वभाव सोदाहरण स्पष्ट करा.

उत्तर:

जंगलाचा स्वभाव खरोखरच मोकळाढाकळा असतो. त्याच्याकडे लपवाछपवी वा लबाडी नसते. सगळा पारदर्शी कारभार! मोकळेढाकळेपणा जंगलाच्या वर्तनातही आढळतो. थंडी, ऊन, वारा, पाऊस यांच्याशी जंगल लपंडाव खेळते. दंगामस्ती करते. गप्पागोष्टी करते. भर पावसात जंगलातील सर्व झाडेझुडपे शेड्यापासून मुळापर्यंत पाण्याने निथळत असतात. अगदी मनसोक्त !

पण माणूस कसा ? तो छत्री-रेनकोट घेतो. दारे-खिडक्या बंद करतो. ही कृत्रिम बंधने जंगल पाळत नाही. पानांची सळसळ, पातेऱ्याचा चर्रचर्र असा आवाज यांतून जंगल बोलते, गप्पागोष्टी करते. वेळूच्या बनातून वारा वाहतो ना, तेव्हा तर जंगल गाणीही गाते. जंगलासारखे इतके छान, सहजसुंदर, मनमोकळे आपल्यालाही जगता आले तर जीवन किती सुंदर होईल!

*******